Dom Hansenów w Szuminie to z pozoru niczym niewyróżniający się budynek. Znajduje się ok. 70 km od Warszawy, w starorzeczu Bugu. Czym się wyróżnia, że piszemy o nim? W 2014 roku został wpisany na listę Iconic Houses Network, jako jedyny obiekt z Polski.
Iconic Houses Network to międzynarodowa platforma zrzeszającej modernistyczne domy jednorodzinne, dzieła największych projektantów XX wieku. By trafić na listę, budynki muszą spełnić kilka warunków, m.in. dom musi być wybudowany w XX wieku, według założeń modernistycznych, nie mógł być przebudowany (mógł być remont, ale niezmieniający oryginalnego projektu), musi być także otwarty dla zwiedzających.
Dom Hansenów to skromna, drewniana chatka, budowana etapami od 1968 r. Udało się ją zrealizować zgodnie z z projektem twórców – Zofii i Oskara Hansenów, bez ograniczeń narzucanych przez ówczesne socjalistyczne wymogi. Budynek, dzięki nadanej mu formie, zdaje się łączyć wnętrze z zewnętrznym ogrodem, a szczególną atmosferę tworzą ślady mieszkających tu ludzi. Dom powstał jako manifest idei Formy Otwartej, którą Oskar Hansen uczynił osią swojej twórczości architektonicznej.
Ideę tą, po raz pierwszy zaprezentował na Międzynarodowym Kongresie Architektury Nowoczesnej w Otterlo w 1959 r. Zakładała ona współtworzenie architektury przez jej użytkowników. Forma Otwarta, której przykładem jest dom w Szuminie, to rewolucyjna (i utopijna) koncepcja, według której architektura powinna mieć potencjał dostosowywania się do potrzeb zarówno mieszkańców, jak i przyrody. To mieszkańcy mają ją współtworzyć i kształtować. Budynki są więc scenerią dla toczącego się życia, a nie zamkniętą, nienaruszalną strukturą.
Oskar Hansen to wybitny architekt, urbanista, teoretyk wizjoner, pedagog, malarz i rzeźbiarz. W architekturze interesowało go to, co humanistycznie, nie techniczne. Idea Formy Otwartej była odpowiedzią na okropności II wojny światowej, miała zapobiegać powtórzeniu tych samych błędów przez ludzkość. W centrum Formy Otwartej stoi człowiek, architekt musi umieć ujarzmić potencjalny chaos, szanując jednak odrębność każdego z ludzi.
W 2014 r. opiekę nad domem przejęło Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Można go zwiedzać bezpłatnie, podczas cyklicznie organizowanych wycieczek.
