20 lipca 2018 r. Sejm przyjął ustawę, na podstawie której 1 stycznia 2019 r. użytkowanie wieczyste pod budynkami jedno i wielorodzinnymi przekształci się we własność. Skorzystają właściciele mieszkań i domów, stracą gminy. Osoby, które staną się właścicielami gruntów, będą musiały zapłacić za nabycie prawa własności.

Każda osoba, która jest właścicielem mieszkania albo domu oraz współużytkownikiem wieczystym gruntu, stanie się właścicielem gruntu pod swoim domem lub mieszkaniem w całości, lub w przysługującym mu udziale. Oznacza to objęcie ustawowym przekształceniem wszystkich członków wspólnot mieszkaniowych bez wymogu ich zgody.

Zmiana obejmie prawie 2,5 miliona użytkowników wieczystych, co dotyczy ok. 10 mln osób. Ustawa obejmie nieruchomości, w których minimum 51% powierzchni stanowią lokale mieszkalne. Obejmie również posiadaczy lokali handlowo-usługowych, miejsc postojowych i garaży w obrębie danej nieruchomości.

Osoby, które staną się właścicielami gruntów, będą płacić roczną opłatę przekształceniową za nabycie prawa własności przez 20 lat. Wysokość opłaty zostanie ustalona według wartości, na dzień 1 stycznia 2019 roku. W przypadku lokali mieszkalnych wysokość opłaty to 1% wartości. Dla lokali wykorzystywanych na cele komercyjne to 3% wartości, na cele turystyczne – 2%.

W kolejnych latach, samorządy będą mogły waloryzować te opłaty tylko przy zastosowaniu wskaźników GUS. To różni nowe opłaty od dotychczasowych. Do tej pory samorządy mogły je aktualizować dowolnie i podwyżka czasami wynosiła nawet kilkaset procent.

Opłatę przekształceniową będzie można uiścić jednorazowo, lub spłacić w ciągu kilku lat. Za szybszą spłatę będzie przysługiwać bonifikata. W przypadku gruntów Skarbu Państwa, osoby, które zapłacą całą 20-letnią sumę jednorazowo w pierwszym roku, otrzymają bonifikatę 60%. W drugim roku będzie to 50%, w trzecim – 40%. W kolejnych latach spada o 10%. Bonifikata na gruntach samorządowych, będzie ustalana przez radę gminy lub powiatu i może nie być jej w ogóle.

Jeśli na gruncie, będącym w użytkowaniu wieczystym, znajdują się budynki mieszkalne i komercyjne, to cały grunt zostanie przekształcony we własność, ale przedsiębiorca nie skorzysta z ewentualnej bonifikaty.

Po spłacie wszystkich należności, obecni użytkownicy wieczyści nie będą mieć zmartwień związanych z podwyżkami opłaty za użytkowanie. Będą płacić normalny podatek od nieruchomości. Zniknie niepewność, jaką opłaty ustanowi samorząd i czy sobie z nimi poradzą.

Ustawa wprowadzono również przepis, który ogranicza możliwość ustanawiania od 2019 r. nowych praw użytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe. Nabycie lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego na własność będzie możliwe wyłącznie z prawem własności do gruntu.