Opublikowany w lutym raport UN Global Compact Network Poland „Jakość powietrza w Polsce – stan obecny i propozycje działań naprawczych” ocenia działania w zakresie monitorowania jakości powietrza w Polsce z uwzględnieniem norm WHO i nadal powszechnego zjawiska smogu w miastach oraz zawiera rekomendacje działań dla miast i gmin na rzecz polepszenia jakości powietrza w ich regionie. Do udziału w raporcie zostali zaproszeni przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, biznesu oraz reprezentanci ośrodków naukowych, organizacji pozarządowych i instytucji międzynarodowych.
Choć jakość powietrza w Polsce systematycznie się poprawia, tempo wprowadzania zmian jest wciąż niewystarczające, szczególnie w dużych miastach, ale często także w miejscowościach uzdrowiskowych. Barierą są koszty działań naprawczych, do których należą: wymiana pieców/kotłów, termomodernizacja budynków, domowe instalacje OZE, zarządzanie wymianami oraz uchwałami antysmogowymi, inwentaryzacja emisji z indywidualnych źródeł ciepła, edukacja oraz kontrola zachowania obowiązujących przepisów. Niemniej jednak kierunki działań związanych z poprawą jakości powietrza wpisano jako priorytetowe na najbliższe lata, co może dawać realną szansę na poprawę sytuacji w perspektywie do 2030 r.
Ważną część raportu stanowią wyniki ankiety o działaniach samorządów na rzecz poprawy jakości powietrza, które w głównej mierze skupiają się na przeglądzie rodzaju, efektywności i monitoringu podejmowanych działań, bazując na dotychczasowych doświadczeniach europejskich. Zaangażowanie wszystkich interesariuszy, od instytucji rządowych, poprzez samorząd regionalny, a kończąc na samorządach lokalnych, jest niezbędnym czynnikiem do osiągnięcia sukcesu w zakresie poprawy jakości powietrza.
Wyzwanie związane z poprawą jakości powietrza musi być traktowane kompleksowo i obejmować wiele obszarów: monitoring i jakość powietrza, zrównoważony transport, zrównoważone budownictwo, planowanie przestrzenne, rozwój terenów zieleni miejskiej, paliwa i technologie grzewcze, technologia i edukacja. Tworzone dokumenty strategiczne, w tym przygotowywana właśnie Krajowa Polityka Miejska 2030, powinny w taki sposób podchodzić do kwestii jakości powietrza.
Czy uda się osiągnąć cele redukcji zanieczyszczeń na rok 2026 założone w przyjętych programach ochrony powietrza? Dotychczasowe działania w zakresie ochrony powietrza pokazują, że są to procesy długotrwałe, a na ich widoczne efekty trzeba czekać, czasem długo.
Działania na rzecz poprawy jakości powietrza wpierać będzie nowa perspektywa finansowa realizowana ze środków unijnych na lata 2021–2027. Do ich finansowania posłużą m.in. znana z poprzednich okresów Polityka Spójności oraz Krajowy Plan Odbudowy jako solidarna odpowiedź UE na bezprecedensowy kryzys związany z pandemią.
Pełny raport jest do pobrania pod adresem https://ungc.org.pl/wp-content/uploads/2022/02/Raport_Jakość_powietrza_w_Polsce.pdf
Źródło: ungc.org.pl
