Program „Czyste Powietrze” odgrywa kluczową rolę w transformacji energetycznej domów jednorodzinnych w Polsce. Jest to jedno z najważniejszych narzędzi, dzięki któremu możliwe jest poprawienie jakości powietrza, ograniczenie emisji szkodliwych substancji oraz zmniejszenie energochłonności budynków. Mimo osiągniętych sukcesów, program boryka się z licznymi wyzwaniami, które spowalniają jego realizację. Aby przyspieszyć tempo zmian i zwiększyć efektywność, Polski Alarm Smogowy zaproponował szereg kluczowych reform.
Od momentu uruchomienia programu w 2018 roku wpłynęło ponad 950 tysięcy wniosków, co świadczy o dużym zainteresowaniu społeczeństwa. Jednak realizacja założonych celów pozostaje wyzwaniem. Do tej pory wymieniono zaledwie 27% urządzeń grzewczych wymagających modernizacji, a w polskich domach nadal działa około 2,8 miliona przestarzałych kotłów niespełniających norm antysmogowych, a 30% domów (1,8 miliona) nie ma docieplonych wszystkich ścian, podobnie jest z izolacją stropu. Dodatkowo nowe europejskie normy jakości powietrza, które wejdą w życie w 2030 roku, wymagają jeszcze większego zaangażowania w poprawę efektywności energetycznej budynków.
Program zmaga się również z problemami organizacyjnymi. Długie czasy oczekiwania na rozpatrzenie wniosków i wypłaty środków, a także złożoność procedur, zniechęcają potencjalnych beneficjentów. Problemy te utrudniają realizację inwestycji i wymagają natychmiastowych reform.
Polski Alarm Smogowy wskazuje na konieczność wprowadzenia następujących zmian w programie:
- Zapewnienie długoterminowego finansowania
Niezbędne jest zabezpieczenie środków na realizację programu do 2032 roku. Fundusze mogłyby pochodzić m.in. z Funduszu Modernizacyjnego, systemu ETS oraz zielonych obligacji. - Usprawnienie obsługi beneficjentów
Kluczowe jest uproszczenie procedur, skrócenie czasu oczekiwania na decyzje i wypłaty oraz wprowadzenie zautomatyzowanego systemu zarządzania wnioskami. Ujednolicenie procesów i stworzenie intuicyjnych narzędzi informatycznych pozwoliłoby zwiększyć efektywność działania programu. - Wspieranie najuboższych
Polski Alarm Smogowy proponuje wprowadzenie ogólnopolskiego systemu operatorów, którzy pomagaliby osobom o najniższych dochodach w realizacji inwestycji. Taka pomoc mogłaby obejmować przygotowanie dokumentacji czy doradztwo techniczne. - Minimalizacja nadużyć
Wprowadzenie ściślejszej kontroli nad przyznawaniem najwyższych dotacji oraz ustanowienie cen maksymalnych lub referencyjnych dla produktów i usług finansowanych w ramach programu mogłoby ograniczyć nieprawidłowości. - Promowanie efektywności energetycznej
W celu zwiększenia skuteczności programu, Polski Alarm Smogowy proponuje obowiązkowe sporządzanie audytów energetycznych dla wszystkich inwestycji oraz ustalanie minimalnych poziomów efektywności, jakie powinny osiągnąć budynki po modernizacji. - Zwiększenie wymogów dla urządzeń grzewczych
Dla urządzeń spalających biomasę planuje się wprowadzenie punktów pomiarowych do kontroli emisji oraz zaostrzenie wymogów emisyjnych. Ważnym krokiem byłoby także rozwijanie listy zielonych urządzeń i materiałów wspieranych przez program. - Kampania edukacyjna
Działania promujące program oraz korzyści wynikające z poprawy efektywności energetycznej domów są niezbędne, aby zwiększyć świadomość społeczną i zachęcić większą liczbę osób do udziału w programie. - Rozwój ścieżki bankowej
Polski Alarm Smogowy postuluje reformę finansowania poprzez banki, co mogłoby przyspieszyć dostęp beneficjentów do środków na realizację inwestycji.
Realizacja proponowanych reform pozwoliłaby na znaczne zwiększenie efektywności programu „Czyste Powietrze”. Szybsze tempo modernizacji urządzeń grzewczych oraz poprawa izolacji budynków przyczyniłyby się do zmniejszenia kosztów ogrzewania dla gospodarstw domowych, poprawy jakości powietrza oraz lepszego przygotowania kraju do spełnienia europejskich norm jakości powietrza.
Zmiany te mogłyby również zwiększyć niezależność energetyczną Polski i ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, co jest szczególnie ważne w obliczu rosnących wyzwań związanych z kryzysem klimatycznym.
Propozycje Polskiego Alarmu Smogowego odpowiadają na kluczowe wyzwania, z jakimi boryka się program „Czyste Powietrze”. Wdrożenie reform pozwoliłoby nie tylko na przyspieszenie realizacji inwestycji, ale także na poprawę ich jakości i dostępności. Ostatecznie, zmiany te przyczyniłyby się do znaczącej poprawy jakości życia milionów Polaków poprzez czystsze powietrze i bardziej efektywne energetycznie budynki.
Pełne uwagi do programu są do pobrania pod adresem https://polskialarmsmogowy.pl/wp-content/uploads/2024/11/Uwagi-do-programu-Czyste-Powietrze_Polski-Alarm-Smogowy_final.pdf
Źródło: polskialarmsmogowy.pl
