Ślad węglowy, kiedyś pojęcie znane tylko specjalistom, staje się kluczowym elementem świadomości społecznej i decyzji rządowych. Z głębszym zrozumieniem konsekwencji emisji gazów cieplarnianych, coraz większą uwagę przywiązuje się do ograniczania wpływu różnych sektorów gospodarki na klimat. W kontekście tego globalnego wyzwania, sektor budownictwa odgrywa szczególnie istotną rolę, stając się jednym z głównych obszarów walki ze zmianami klimatycznymi.

Ślad węglowy – Wprowadzenie do terminologii

Ślad węglowy to złożona koncepcja obejmująca wszystkie emisje gazów cieplarnianych związane z danym procesem, systemem lub populacją. Nie ogranicza się on jedynie do dwutlenku węgla, obejmując także inne gazy cieplarniane. Pomiar tego śladu odbywa się przy użyciu Global Warming Potential (GWP), wyrażanego w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla (CO2eq). Na przykład, ślad węglowy człowieka składa się z metanu (16%), podtlenku azotu (6%), innych gazów (2%) i dwutlenku węgla (76%).

Dwa obliczenia, jedna odpowiedzialność – ślad węglowy w budownictwie

Budownictwo jest jednym z największych emitentów gazów cieplarnianych na świecie, generując blisko 40% globalnych emisji (ok. 20 mld ton CO2 w 2020 roku). Dwa główne rodzaje śladu węglowego w budownictwie to operacyjny (związany z użytkowaniem) i wbudowany (związany z produkcją i procesami budowlanymi). Operacyjny ślad węglowy stanowi 60-70% całkowitego śladu i wynika głównie z zapotrzebowania na energię. Wbudowany ślad węglowy to pozostałe 30-40%, związane z produkcją materiałów budowlanych i samym procesem budowy.

Kierunek zmian – w stronę budynków o zerowym śladzie węglowym

Dekarbonizacja to nieunikniony kierunek, a polskie budownictwo stawia sobie ambitny cel osiągnięcia zerowego operacyjnego śladu węglowego dla wszystkich budynków do 2050 roku. Zarówno budynki nowe, jak i te modernizowane, mają dążyć do zerowego śladu węglowego netto, obejmującego zarówno ślad węglowy operacyjny, jak i wbudowany.

Analiza cyklu życia – Spojrzenie na całość

Tradycyjne spojrzenie na ślad węglowy budynku podczas jego użytkowania ewoluuje dzięki analizie cyklu życia (LCA). Obejmuje ona wszystkie etapy – od produkcji materiałów poprzez budowę, użytkowanie, aż po zakończenie życia budynku. Warto zwrócić uwagę na różnice pomiędzy śladem operacyjnym a wbudowanym, co pozwala skoncentrować się na obszarach, które mogą przynieść największe korzyści w redukcji emisji.

Materiały – wybór z odpowiedzialnością

W kontekście śladu węglowego materiałów, cement wyłania się jako główny grzesznik, podczas gdy drewno z certyfikowanych, zrównoważonych źródeł może mieć ujemny ślad węglowy. To otwiera pole do innowacji i poszukiwania bardziej ekologicznych alternatyw.

Wyzwanie dla przyszłości – Ślad węglowy w praktyce

Od 2027 trzeba będzie wskazać ślad węglowy budynku o powierzchni powyżej 2000 m². Od 2030 r. wchodzi obowiązek obliczania śladu węglowego dla każdego budynku. Wprowadzenie obowiązku obliczania śladu węglowego stawia przed branżą budowlaną nowe wyzwania. Wymaga to nie tylko nowych przepisów, ale także metodologii obliczeń i bazy danych dla wszystkich materiałów budowlanych. Producenci muszą dostosować się do nowych wymogów, a architekci będą musieli nie tylko uwzględnić estetykę, ale także dbać o minimalizację wpływu na środowisko.

Droga ku budynkom przyjaznym klimatowi

Ślad węglowy staje się nie tylko trendy, ale i koniecznością. Zmiany prawne, technologiczne i społeczne wymagają od branży budowlanej transformacji. Budynki o zerowym śladzie węglowym stają się nowym standardem, a świadomy wybór materiałów i procesów staje się nieodłączną częścią procesu projektowego. Architekci, producenci i inwestorzy są kluczowymi graczami w budowaniu przyszłości, w której zrównoważone budynki są normą, a ślad węglowy staje się kluczowym czynnikiem decyzyjnym dla każdej nowej konstrukcji.