Zawieszenie programu „Czyste Powietrze” wywołało liczne problemy dla firm specjalizujących się w termomodernizacji budynków. Decyzja o wstrzymaniu przyjmowania nowych wniosków i zmianach w jego funkcjonowaniu była podyktowana wykryciem nieprawidłowości i nadużyć, jednak skutki tej decyzji dotknęły zarówno przedsiębiorców, jak i beneficjentów programu.

Przyczyny zawieszenia programu

Program „Czyste Powietrze” miał na celu poprawę efektywności energetycznej budynków oraz redukcję emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Był jednym z kluczowych elementów strategii walki ze smogiem w Polsce. Niestety, w trakcie jego realizacji ujawniono liczne przypadki nadużyć. Wśród nich znajdowały się fałszowane dokumenty dotyczące dochodów beneficjentów, zawyżanie kosztów realizacji inwestycji oraz stosowanie nieefektywnych materiałów.

W odpowiedzi na te problemy podjęto decyzję o zawieszeniu programu do końca marca 2025 roku. Choć celem było wprowadzenie zmian mających na celu zwiększenie przejrzystości i efektywności, nagłe wstrzymanie przyjmowania wniosków spowodowało chaos na rynku termomodernizacji.

Problemy dla firm zajmujących się termomodernizacją

Zawieszenie programu wpłynęło bezpośrednio na działalność tysięcy małych i średnich przedsiębiorstw zajmujących się termomodernizacją. Wiele z tych firm opierało swoją działalność niemal wyłącznie na zleceniach realizowanych w ramach programu. Brak nowych wniosków oznaczał dla nich gwałtowne ograniczenie liczby zleceń, co przełożyło się na problemy finansowe.

Przedsiębiorcy wskazują, że nagłe zawieszenie programu pozostawiło ich z nieopłaconymi materiałami, zaległymi fakturami i zobowiązaniami leasingowymi. Firmy, które wcześniej zainwestowały w rozwój swoich usług, w tym zakup specjalistycznego sprzętu, znalazły się w trudnej sytuacji finansowej. Dodatkowo opóźnienia w realizacji i wypłacie środków z wcześniej złożonych wniosków pogłębiają problemy z płynnością.

Wpływ na rynek pracy i dostawców

Negatywne skutki zawieszenia programu odczuli również lokalni dostawcy materiałów budowlanych, którzy stracili znaczną część swoich przychodów. Rynek pracy w sektorze budowlanym również został dotknięty – wiele firm zmuszonych było ograniczyć zatrudnienie, co wpłynęło na poziom bezrobocia w regionach silnie zależnych od inwestycji termomodernizacyjnych.

Planowane zmiany w programie

Wiosną 2025 roku program ma zostać wznowiony w nowej formule. Jednym z planowanych rozwiązań jest przejście na model refinansowania, który zakłada wypłatę środków dopiero po zakończeniu realizacji inwestycji. Choć może to zwiększyć kontrolę nad wydatkowaniem funduszy, budzi obawy wśród małych firm, które mogą nie posiadać wystarczającego kapitału, by realizować projekty przed otrzymaniem płatności.

Dodatkowo planowane jest przekazanie odpowiedzialności za ocenę wniosków samorządom lokalnym. Jednak brak odpowiednio przeszkolonych pracowników w urzędach gminnych rodzi ryzyko dalszych opóźnień w procesie przyznawania dofinansowań, co może wpłynąć na tempo realizacji inwestycji.

Reakcje branży

Przedstawiciele branży budowlanej zwracają uwagę na potrzebę wprowadzenia bardziej przejrzystych zasad funkcjonowania programu. Postulują, aby kryterium dochodowe zastąpić oceną efektywności energetycznej projektów, mierzoną na podstawie świadectw energetycznych budynków przed i po termomodernizacji. Takie podejście mogłoby zwiększyć skuteczność programu w redukcji emisji i poprawie jakości powietrza.

Organizacje branżowe apelują również o wprowadzenie rozwiązań wspierających firmy dotknięte zawieszeniem programu, takich jak ulgi podatkowe, preferencyjne kredyty lub bezpośrednia pomoc finansowa. Podkreślają, że utrzymanie stabilności rynku termomodernizacji jest kluczowe dla realizacji celów ekologicznych kraju.

Zawieszenie programu „Czyste Powietrze” było odpowiedzią na wykryte nieprawidłowości, ale jednocześnie wywołało szereg problemów dla firm i beneficjentów. Nagła decyzja o wstrzymaniu przyjmowania wniosków wpłynęła na rynek termomodernizacji, powodując trudności finansowe dla wielu przedsiębiorstw oraz opóźnienia w realizacji inwestycji. Planowane zmiany w programie mogą przyczynić się do poprawy jego efektywności, ale wymagają starannego przygotowania, aby uniknąć dalszych problemów. Kluczowe jest zapewnienie wsparcia dla firm i beneficjentów w okresie przejściowym oraz stworzenie stabilnych warunków funkcjonowania programu w przyszłości.