Zintegrowany System Ograniczania Niskiej Emisji to program realizowany przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, którego celem jest wsparcie wymiany pieców węglowych i termomodernizacji, co ograniczy zanieczyszczenie powietrza. ZONE to system informatyczny, który umożliwia zbieranie i udostępnianie informacji na temat budynków w ustandaryzowany sposób, w skali całego kraju.
Według założeń, w ZONE zostaną zgromadzone wszystkie dane na temat budynków w Polsce, które pomogą urzędom efektywniej rozwiązywać problemy ubóstwa energetycznego. Urzędnicy będą mieli dostęp do wszystkich danych na temat domów – ich jakości wykonania, źródeł ciepła, a także udzielonego wsparcia finansowego. Dane z systemu ZONE pozwolą w sposób wiarygodny ocenić realizację programów Czyste Powietrze, a także przestrzeganie lokalnych uchwał antysmogowych. Usprawnią kontrolę wydatków na wsparcie termomodernizacyjne oraz pozwolą organom skuteczniej reagować na łamanie przepisów w tym zakresie.
Pierwszym elementem ZONE, była Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków, czyli baza danych o źródłach ogrzewania w budynkach. CEEB ma przyspieszyć wymianę kopciuchów, a przez to pomóc w walce ze smogiem i poprawie jakości powietrza. Kolejnym krokiem budowania ZONE będzie inwentaryzacja domów.
Tym razem deklaracji nie będą składać właściciele. Inwentaryzacja budynków będzie przeprowadzana przez osoby uprawnione na podstawie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków. To np. kominiarze, upoważni pracownicy gmin, inspektorzy ochrony środowiska, kontrolujący wykorzystanie premii termomodernizacyjnych i premii remontowych. Mają to być osoby z uprawnieniami budowlanymi.
Dane zebrane podczas inwentaryzacji będą wprowadzane do ewidencji, a następnie udostępnione wraz z docelowym Systemem ZONE, co planowane jest na pierwszy kwartał 2023 roku. Tym razem przekazanie danych ma być dobrowolne, ale ich wpisanie do ewidencji uprości drogę do uzyskania dotacji. Informacje, które będą zbierane do bazy będą dotyczyć stanu technicznego budynku i obejmą m.in.: grubości ścian, dachu, rodzaj ocieplenia czy roczne zużycie paliwa. Urzędnicy zweryfikują też dane podane w deklaracji CEEB, czyli czy zgłoszony sposób ogrzewania budynku jest zgodny ze zgłoszonym.
Celem tych działań ma być uzyskanie realnego stanu technicznego domów, ich emisyjności i efektywności energetycznej. Dane te pozwolą gminom na sprawne definiowanie potrzeb remontowych i termomodernizacyjnych, planowanie polityki poprawy jakości powietrza oraz wydatków w tym zakresie.
